• Home
• Canon Text
• Romanized
• śāstrapiṭaka
• yoginītantraṭīkā
• Ḍākinīvajrapañjaraṭippaṇī

Ḍākinīvajrapañjaraṭippaṇī

Technical Details

p.1

ḍākinīvajrapañjaraṭippaṇī

oṁ namo vajraḍākāya

praṇamya ḍākinīvajrapañjaraṁ yasya likhyate |

vibhāgo gurutaḥ samyaksmṛtaye'nyasya kasyacit ||

ākāśeṣvityādi | ākāśaṁ dharmodayaḥ | jaḍa iti pṛthvī | svaccha iti vāruṇam | anavakāśa iti vāyuḥ | prakāśinīti vahniḥ | viśva iti dharmodayāntargataviśvapadmam | vajrālaya iti viśvapadmopari viśvavajram | nayana iti caturmaṇḍalopari dṛṣṭabhrūcakrasambhavavairocanasamāpatti-janitāmṛtadhārādrutacaturmahābhūtapariṇāmitakūṭāgāram | sattvadhātāviti tadeva ḍākaḍākinīnāmādhāratvāt sattvadhātuḥ | tathā pañcaratnamayatvānmanoramam | etaduktaṁ bhavati | dharmodayāntargatakūṭāgāre sthita iti pareṇa sambandhaḥ | mahāsukhasvabhāvatayā vyāpitvena sattvāsattveṣvapi sthita ityāha | sattvetyādi | sa iti caleṣu | bhājana iti sthireṣu | loka iti etayoreva viśeṣaṇam | sattvaṁ nirde(rdi)śannāha- bhūrityādi | yathākramaṁ svargamartyapātālastheṣu | antara iti eṣveva bhājanādanyeṣu | manasītyādi eṣāmeva manaḥkāyavāksu | ekasminniti eṣāmeva viśuddharūpe mahāsukhasvabhāve grāhakākāre dve veti prajñopāyātmake śūnyatākaruṇābhinnabodhicitte | khe ratāviti śūnyatāsvabhāve grāhyaṁśe | ṣaḍdheti rūpādyāyatanaṣaṭketi | pañcasvati skandhapañcake | dviṣaṭkeṣviti dvādaśasvāyataneṣu caturviṁśatimahābhūtacatuṣṭaye | ekonaviṁśatsvapītyatraiva yojyam | pudgalasahiteṣvaṣṭā-daśadhātuṣviti bhāvaḥ | tato bhājanasya nirdeśaḥ | jagatsviti | asyaiva pratinirdeśaḥ | traidhāṁtukama-śeṣeṣviti | pitarītyādi caturṣvityanantaraṁ yojyam | lokaprasiddheṣveva pitrādiṣvityarthaḥ | bāhyetyādi bāhyābhyantaravyapadeśena sattvāsattvameva nirde(rdi)śati | sarvayoṣitsviti sarvavidhānāṁ sukhādhāratvāttatra sthita iti bhāvaḥ | dharme ceti nīlapītādike | sarvakarmasu ceti eṣāmeva nīlādīnāṁ rañjanādikriyālakṣaṇe | anātmanīti prākṛtātmeva bhāvaśūnyadevatādehe | phala iti phalahevajre | hetāviti hetuhevajre | kāryākhya iti etayoreva viśeṣaṇam | etāvevāha sādhyasādhanavajriṇīti | athavā sādhyaṁ mahāsukham | sādhanaṁ tasyauvopāyaḥ | idānīṁ mātaraṁ nirdiśansādhyasyaivāvasthādvayaṁ samalanirmalātmakaṁ darśayitumāha - tathāhītyādi ālayavijñāne sarvavāsanānilayalakṣaṇe | dharmadhātāviti anālayarūpatāṁ gate | anudbhava iti upādānacittakṣaṇādanyasmātkāraṇādutpādarahite | sattvadhātāviti sattvasya saṁbhogakāyākhyasya tadbījādhāratvādādhāre | svena śūnyatā aṁśena sādhakānāṁ poṣaṇāt khadhātau ca grāhyagrāhakākārasvabhāvavivekādanātmani | ubhayaviviktenātmanā sthitatvādātmasaṁjñini | anātmanītyasya nirdeśo vibhāveṣviti | vigatā grāhyādayo bhāvā asminniti vibhāve, pūjārhatvādbahuvacanam | ātmasaṁjñinītyasya nirdeśo'nā(śo nā)bhāva iti 

p.2

grāhyagrāhakavigamarūpeṇa vidyamānatvānnābhāve, sukhasya jñeyalakṣaṇasyāṅgasya rakṣaṇātsukhāvatyām | trikoṇarūpamahīrūpatvena trikoṇake | rāgādīnāṁ tatrābhāvādaraje | asyaiva nirdeśaḥ pratinirdeśa-statpratinirdeśā vigatadoṣeṣvityevamādīni vacanāni | sarvavikalparahitatvānnistaraṅge | samādhicittaikāgratā tadātmakatvātsamādhau grāhyāṅgasukhavedanātmakatvādantaḥsutsukhavedini | apātrabhūteṣu gopyatvādrahasye, utkṛṣṭatvāt parame | ramaṇīyatvādramye | sarveṣāmātmāyameveti sarvātmani | sadeti prabandhanityatvātsarvakālam | sthita iti sambandhaḥ | ko'sāvityāha - sarvabuddhamaya ityādi | sarvabuddhasvabhāvatvāttanmayo mahāvajradhara ityarthaḥ | ayaṁ ca sattvārthaṁ prati satatapravṛttatvātsattvaḥ | ḍākinīnāṁ nairātmyādīnāṁ bahirgamananiṣedhakatvena vajrapañjaramiva vajrapañjaraḥ | sthitvā kiṁ kṛtavānityāha - asāvityādi | asāviti ḍākinīvajrapañjaraḥ paramārthato hetvabhāvātsvayambhūḥ | aiśvaryādiṣaḍguṇayogādbhagavān, dharmakāyarūpatayā | eko'dvitīyaḥ | sambhoganirmāṇakāyasvabhāvatvādadhidaivataḥ | uktavāniti sambandhaḥ | pañcamaṇḍalamiti maṇḍalapañcakamiti bhāvaḥ | tadevāha - vajriṇa ityādinā sugamam | gaurītyādinā māṇḍaleyadevatā āha - puṣpādyā iti puṣpā-dhūpā-dīpā-gandhā(ḥ) | lāsyādyā iti lāsyā-gītā-nṛtyā-hāsyā(ḥ) | vaṁśādyā iti vaṁśā-vīṇā-mardalā-murajā(ḥ) | locanādyā iti locanā-māmakī-pāṇḍarā-tārā(ḥ) | nānāvarṇā iti śuklādivarṇopetāḥ | āsāṁ ca varṇaḥ saṁhāramaṇḍale'vagantavyaḥ | atimohetyādi | sattvānāṁ atiśayito moho'timohaścittavibhramaḥ | tasyāpanayanāya mahāmoho mahotsāhaḥ | tasmāttatsvabhāvā ityarthaḥ | atiteja iti atiśayitaṁ tejomān sattvānām | tadapanayanāya mahādīptirojaskatā | balavatteti yāvattayā tena svabhāveneti bhāvaḥ | atirāgo viṣayābhiṣvaṅgaḥ | tasyāpanayanāya | mahārāgo mahānabhiṣvaṅgastātparyam | tasmāttadrūpā iti bhāvaḥ | maherṣyā ātmīye vastuni pareṣāṁ pravṛttiniṣedhakaścetodharmaḥ | tāṁ mahatā yatnenāvṛṇoti pracchādayati niṣedhayatīti mahāvaraṇaṁ mahotsāhaḥ | tasmātsvabhāvā ityarthaḥ | anyayānaṁ śrāvakādiyānam | vajrasattva iti akṣobhyo'kṣobhyajñānasambhava iti kleśavikalpairakṣobhyasya śūnyatājñānasya parasminsambhavo yasmātsa tatheti bhāvaḥ | jagadityādi jagataḥ sattvarāśeḥ | akṣaye śūnyatājñāne | nimantraṇarthamabhimukhīkaraṇāya | pañcāvaraṇaghātaka iti pañcānāmātma-sattvārtha-vikalpa-saṁskāra-pravṛttipañcajñānānāṁ śūnyatājñānasyāvaraṇānāṁ ghātako hanteti bhāvaḥ | matsariṇa iti īrṣyakān | anekadheti pañcadhā | atiśūnyaprasaktānāmiti sarvaṁ nāstīti cintayatām | sambuddhatāmiti vairocanarūpatām | abhyāsamāha - yadyadītyādinā | yadyaditi rūpaśabdagandharasasparśān | indriyamārgatvaṁ yāyāditi | paśyati śṛṇoti | jighrati āsvādayati spṛśati vā | tattaditi tānsarvān | svabhāvataḥ prakṛtirūpeṇa na vikāreṇeti bhāvaḥ | paramāhitayogenātyantasamāhitena manasā | sarvabuddhamayamiti | yathāyogaṁ pañcaḍākātmakānvahetpaśyet | kathametatkartuṁ smāryata (pāryata) ityāha - yena yenetyādi sugamam | sattvārthamāha - yena yenetyādinā | abodham deśanāyā | ākāraṁ darśayannāha - cittavajretyādi |

p.3

nānāsvabhāvina iti nānāgotrakāḥ | ātmavikalpeneti ātmādidṛṣṭyā | saukhyamiti sādhyasvabhāvaṁ, mahāsukhātmakamaṇḍalacakram | ananyatvāditi sādṛśyāt | śāstrarūpiṇamiti lakṣaṇānuvyañjanavirājitaḥ śāstā māṇḍaleya-sahitaḥ | iti prathamaḥ paṭalaḥ |

trilokāpta iti bhuvanatraye hitopadeṣṭā | samayapūjāmiti cakravartibhedena yathārhapūjādravyam | vajrapūjāvikurvaṇairiti anantaroktapūjāviśeṣeṇa | gandhaṁ hū vajrasambhavamiti | bīja-cihnapariṇāmajo gandhaḥ | saptirājasyaiva dātavya ityarthaḥ | samantabhadrabījātmeti hūkārājjātaḥ kalitaṁ tarjanīdvābhyāṁ mudrāprayogata iti | vajrabandhaṁ kṛtvā'nāmikādvayena śṛṅkhalīkṛtya vṛddhāṅguṣṭhena madhyā-kaniṣṭhā-nakhākramya tarjanīdvayamākuñcya hṛdi dhārayediti mudrā | nāginyo yakṣiṇyaśceti hemapīṭhādau dṛṣṭakṣīkāraraśmibhiryakṣiṇīmākṛṣya tatra praveśya yakṣiṇīṁ pītavarṇāṁ śvetacchatrāṁ bhūtaḍāmarākrāntamastakāṁ hṛdi bhāvayetsiddhyati | tathā nāginīṁ naṁkāreṇa | mānuṣīdevakanyayostu nāmādyakṣaraṁ bījam | padmamiti svadiṅnāgavarṇaṁ padmamaṣṭadalam | aṣṭanāgāniti pūrve nīlamanantam, yāmyāṁ vāsukiṁ sitam, vāruṇyāṁ takṣakaṁ raktam, kauveryāṁ karkoṭakaṁ raktam, āgneya-nairṛtadalalyoḥ padmamahāpadmau pāṇḍarau, vāyavyāṁ śaṅkhapālaṁ pītam, aiśānyāṁ kulikaṁ viśvavarṇamiti | tārkṣyavajrakṛtāsanamiti gaṁjātagaruḍāsanam | hūbhyāṁ vidarbhitamiti mālāmantrānte hūkāradvayena phuḥkāraṁ madhyīkṛtyeti bhāvaḥ | tadyathā hū phuḥ hū phaṭ | cumbitamityādiṣu bhāve ktaḥ | vajrapadmamityādiṣu ṣaṣṭhyarthe prathamā veditavyā | mahāsnehāditi siddhiṁ prati mahātṛṣṇayā | spo(pho)ṭavajriti śṛṅkhalayā vajravadabhedyasvabhāvayā | tadā ḍākinīcatuṣkeṇeti anantaroktena sūryādicatuṣṭayena | atrāyaṁ kramaḥ | siddhipradāne vimukhībhūtānāṁ prathame ṣaṇmāse pūjāpūrvakaṁ śrāvaṇaṁ dvitīye hṛdyaṅkuśena tāḍanam | tṛtīye haṭhenākarṣaṇādipūrvakaṁ kīlanaṁ kartavyamiti | atha niścaratītyādi vajrītyupalakṣaṇam | bhujādisaṁhārāccakrīratnītyādikamavasātavyam | vajrāñjalītyādi hastadmaye'kāraṇa candramaṇḍalam | tatra hūkāreṇa sitavajram | aṅgulīśca vajrākārā bhāvayenmūrdhna puṣpāñjalinā | namaḥ sarvatathāgatānāmiti praṇamannātmānaṁ niryātayedityarthaḥ | atra saṁhāramaṇḍale dvārapālacatuṣṭayasya saṁhāro'calaḥ | śāśvatasya māṇḍaleyayoginīnāṁ locanā saṁhāraḥ | vajrasattvasya yoginīnāṁ māmakī | tathā lokeśvarasya yoginīnāṁ pāṇḍarā tārā ca saptirājavajrasūryayoryoginīnāmiti | sarvaireva māṇḍaleyairnartanaṁ boddhavyamiti bhāvaḥ | dvitīyaḥ paṭalaḥ |

vajrapañjarasamādhistha iti | hevajrasamādhisthaḥ | ākāśadhātumadhyasthyasthamiti dharmodayamadhyastham | kamalāṣṭakamiti raktāṣṭadalakamalam | vajranāma samādhistha iti kulānurūpataḥ kartavyanāmāni buddhāvarotya tatraiva cittasya saṁyamane sthita iti bhāvaḥ | rāgo'mitābhaḥ | dveṣo'kṣobhyaḥ | moho vairocanaḥ | samayo'moghasiddhiḥ | sattvo vajrasattvaḥ | maṇistu ratnasaṁbhavaḥ | kāmamokṣaprasādhakā iti pacabhiḥ kāmairmukteḥ sādhakā ityarthaḥ | tṛtīyaḥ paṭalaḥ |

p.4

hūkāra iti vajrahūkārasya | mudretyādi | mudrānantaraṁ vaktavyā | tayā vijayaḥ pareṣāmabhibhavanam | tatra samādhau cittaikāgratāyāṁ sthitaḥ | mudraiva cihnaṁ mudrācihnam | kāye tu karamudrā syāditi | hūvajreṇa viśuddhakarādīnāṁ vajracakrādīni | evamatideśāccaraṇadṛṣṭi(ṣṭa)mudrādīni | vāṅmudretyādi jihvāyāṁ sitahūkāreṇa sitavajram | mantrajāpa iti nirodhakrodhajāpataḥ | citte tu cihnamudreti cittenābhinivartya ghaṭitacitritaṁ saṁdaṁśādyaṁ cihnaṁ dhyānamaṇḍale'pi | tadevetyāha - saiveti | saṁdaṁśaṁ dakṣiṇa ityādi sarvaṁ sugamam | prādeśikaṁ samayam | ḍākinīti bhāṣaṇam vidyate | uttānīkṛtatvā(d) devatādehādeḥ | na vidyate śūnyatārūpasya duravagāhatvāditi bhāvaḥ | paramānandasamādhistha

iti śiṣyasya paramānandahetutvāt | paramānandaḥ pañcābhiṣekāḥ | tatra samādhau cittaikāgratāyāṁ sthitaḥ | vidyāsekamiti pañcābhiṣekān | svavidyetyādi prajñopāyasamāpattirja(ja)nitabodhicittāviśiṣṭaiḥ kalaśairaṣṭabhirityarthaḥ sārvakarmikavijayakalaśayorapi grahaṇamatra veditavyam | vajriṇamityakṣobhyam | vajracittaprabhāvanairiti ādarśajñānabhāvanayā | sarvamiti gītāvyu(dyu)pakaraṇāni bhavyamānāni | vajragāthāprayogata iti | abhiṣekaṁ mahāvajramityādeḥ pāṭhataḥ | jalādisekānāṁ svarūpaṁ vaktumāha - yadyadbhātītyādi | yadyajjalādikaṁ yadyapyakṣobhyādirūpamuktam, tathāpi sukhātmanā herukasvabhāvamiti bhāvaḥ | dharmā iti bāhyā buddhadharmāḥ vā | yaditi yasmādderukāt | sarvopayikavidhāneneti sarvopayikamaṇḍalopakaraṇam, tasya vidhānaṁ yathāvaḍḍhaukanaṁ māyopamādyadhimokṣeṇetyarthaḥ | sarvānuttarapūjayeti bāhyaguhyatattvapūjābhiḥ | karātkara iti ācāryakarācchiṣyakare | sarvāśvāsaṁ samādāyeti 'dṛṣṭvā praviṣṭve' tyādigāthābhiḥ śiṣyāśvāsamabhidhāya | samādhivajradeśaka iti ādiyogādi-samādhideśakaḥ | niścāryeti cetasi kṛtvā vajrasamayākhyamiti samādhitrayam | viśuddhīḥ sapta kārayediti pāpadeśanā-pāpākaraṇa-saṁvara-puṇyānumodanā-puṇyapariṇāmanā-ratnatraya-śaraṇa-bodhicittotpādamārgāśrayaṇāni | bodhicittaṁ samutpādyeti śūnyatābhāvā(va)nāṁ kṛtvopalakṣaṇaṁ

caitat vajrapañjarādikamapi bhāvayitvā | dharmodayavibhāvaneti rakṣācakrābhyantare vajrahūkārādipariṇatasya dharmodayasya bhāvanāṁ kuryāt | tatreti dharmodayābhyantare viśvapadmaviśvavajroparītyarthaḥ | pañcākāramiti candrasūryādibhāvanām | ādyapuruṣamiti hetubhūtān | ḍākinīcakraṁ gauryādidevatāgaṇam | gandharve tviti raktahoḥkāradvayamadhyīkṛtākṣaratraye | cakranāyaka ityatra uttiṣṭhatīti veditavyam | trivajreti padaṁ nyasediti hṛtkaṇṭhamūrddhasna(su) khecarī bhūcarī pātālavāsinī hṛdayacandre hū āḥ oṁ ityakṣaratrayaṁ bhāvayet | vajrānurāgaṇamiti ḍākinīcakranirmāṇārthaṁ pratimaṇḍalaṁ vajrayoḥ prajñopāyayoḥ santoṣaṇaṁ kartavyamiti bhāvaḥ ṣaḍaṅgamiti nīlapītādikam | svādhiṣṭhānetyādi karmarājāśrī(grī)samādhau svasamādhidhyānaṁ svajñānam | tena pareṣāmadhiṣṭhānam, yathā svajñāne niyojanam | cihnamiti siddhernimittapañcakam | meghā kāramiti sarṣapasūkṣmamarīcikāyā ekaghanākāratvānmeghākāraṁ hevajrasya | dhūmrasannibhamiti dhūmābhrakhaṇḍasannibhaṁ śvāsaṁ tasya | khadyota(ā)

p.5

k[ā]ramiti khadyotakāloka-sadṛśaṁ sūryasya | dīpamujjalamiti ujjvaladīpaśikhākāraṁ padmasya | sadālokamityādi svacchālokaṁ gaganākāraṁ ghaṭakasya(?), ekasyaiva krameṇa va pañcasvapi nimitteṣu buddhākārasyaiva marīcikādi-rūpeṇa pratibhāsanamavasātavyam | paścāditi siddhau satyām | vajradehina iti bodhisattvāḥ | jñānapuñjasyeti saṁbhogakāyātmanaḥ | yonisambhavā iti jarāyujāṇḍajasaṁsvedajaupapādukāḥ | mahāmudrā prayogeṇeti nirmāṇakāyātmanā | upabhuñjayediti niruttaradharmadeśanādvāreṇa | kṛtavanto dānavajriṇa iti sādhu sādhvityudāharaṇaṁ kṛtavanta iti bhāvaḥ | kāyavākcittameva ceti | kāyavākcittamapi | mahāvajrasamādhistha iti deśacittaṁ(tta)buddhyārūḍho hevajro mahāvajrastadālambanaḥ samādhiścittaikāgratā tasminsthita ityarthaḥ | nānārūpā hi yoṣita iti tatra mohavajrā sitā, dveṣavajrā nīlā, piśunavajrā pītā, rāgavajrā raktā, īrṣyāvajrā haritā, nairātmyayoginī nīlā | gataprāṇordhvasaṁsthitā iti śavopari sūryamaṇḍale pratyālīḍhena sthitāḥ | anenaiva vidhāneneti sūryāsanaṁ sūryaprabhavatvena | tatra bhūcarī raktā kaṇṭhe, khecarī kṛṣṇā hṛdi, pātālavāsinī śuklā kāye | āsāṁ bījamāha- oṁkāra ityādinā oṁkāraḥ pātālavāsinyāścitto vajro hūkāraḥ khecaryāḥ, āḥkāro bhūcaryāḥ | gausvarūpiṇīmiti śuklāḥ | vajretyādi vajro herukastasya dvārapālinīnāṁ yoga iti bhāvaḥ | koṇeṣu bhāvayeddevīmiti pukkasyādidevatācatuṣṭayaṁ koṇeṣu draṣṭavyam | bodhicittaghaṇṭādīni catvāri yathākramaṁ taccihnāni | caturbhūtavaretyādi | tatra bodhicittaghaṭo dhātuḥ meruḥ pṛthivīdhātuḥ | vahnikuṇḍaṁ tejodhātuḥ | mahādhvajo vāyudhāturityarthaḥ | athavā pukkasyādayaścatasraḥ pṛthivyādisvabhāvāstāsāmayaṁ samādhiriti bhāvaḥ | sarvākārasamādhistha iti | krodhānāṁ ye sarve ākārā bhujādayaste sarvākārāsteṣu samādhiḥ cittaikāgratā tatra sthitaḥ | idaṁ ghoṣamiti vakṣyamāṇaṁ mantrātmakaṁ ca vacanam | nārīṇāmityādi | praśastaṁ kapālaṁ gṛhītvā tatpṛṣṭhe padmamaṣṭadalaṁ sakarṇikaṁ kuṅkumagorocanāmikāraktairālikhya karṇikāyāṁ sādhyapra[ti]kṛtiṁ taddhṛdaye ca mālāmantramamukīmākarṣaya jaḥparyantaṁ likhitvātmānaṁ yamārivajrarūpeṇālambya gauryādidevatācatuṣṭayenā-karṣādiprayogeṇānītaiḥ sarvabuddhairhevajrādyākāraiḥ | pratiparamāṇu pūrayitvā kapālalikhitapratikṛtihṛdayaṁ sūryamaṇḍalasthahūbhavavajrāṅkuśāṅkitacaraṇatalena kanyākarṣaṇa ālīḍhena | puruṣākarṣaṇe pratyālīḍhena vā''kramya taṁ yamārimantraṁ codanāsahitaṁ japediti samudāyārthaḥ |

dvitīyaṁ prayogamāha - pādetyādinā | pādapāṁśuḥ sādhyasya pādarajastasya vidhānaṁ nadyubhaya-taṭamṛttikayā saha sādhyapratikṛtiḥ | tatastaddhṛdaye bhūrjādilikhitamantraṁ prakṣipya pūrvavatpādenākramya tanmantraṁ japediti | trikāyetyādi | trikāyātmakasya yamāreścihnabījapariṇāmenotpattibhāvanayetyarthaḥ | mudritānāmiti gṛhītānām | hū-kṛtātopa iti svayamaparājitayogayukto hūkārasahitaṁ mantramuccārayan | vajrapīḍanam iti karadvaye dṛṣṭahūbhavavajradvayena saraśminā pīḍanaṁ hūkāreṇa jvaladvajrīkṛtasarṣapeṇa tāḍanaṁ vā vajrapīḍanam | tataḥ sukhaṁ svāsthyam | ākarṣayatītyādi | ātmānaṁ padmāntakarūpeṇālambya garuḍapṛṣṭhaṁ sūryasthitaṁ dṛṣṭvā svahṛdi sūryasthahūkārakiraṇaistrailokyagataṁ 

p.6

viṣaṁ mantramuccārayannākarṣayati | suptakotthāpanaṁ tatheti | ātmānaṁ pūrvavaddṛṣṭvā tatkiraṇaiḥ sādhyaśarīrasthaṁ viṣaṁ mastakādārabhya pādatalādbahiḥ preryamāṇaṁ kṛṣṇībhūtaṁ paśyediti | mārutoddhūtakamityādi | gaṇapatipādatala iti | kuṇḍalīti pādānte prayojanaṁ likhedityarthaḥ | atrāyaṁ samudāyārthaḥ pitṛvanadagdho na tu kāṣṭhāṅgāraharitālaviṣaṁ ariṣṭapatrāṇāṁ rasena vāmacaraṇānāmikāsṛṅmiśreṇa bṛhatkākapakṣalekhanyā vātamaṇḍale kokṣiptavastrādau vāyumaṇḍalasthabṛhannābhikhaḍgacakramālikhya tannābhau pratikṛtiṁ taddhṛdaye ca tannāma vadarbhitaṁ sañcodanāpūrvakaṁ mālāmantraṁ likhitvā kulālacakramṛttikācatuṣpathamṛttikā-sādhyapādapāṁsubhiḥ pratikṛtiṁ kṛtvā taddhṛdaye prakṣipet | tataḥ kapālasaṁpuṭe kṛtvā''vāhanapūrvakaṁ svapnavidhnāntakayogimanaḥ samantabuddhebhya ityādi mantreṇāṣṭaśatābhimantritaṁ yantraṁ mātṛgṛhe śmaśāne catuṣpathe vā gopayet | sādhyaṁ ca vāyumaṇḍalārūḍhoṣṭrapṛṣṭhasthaṁ paścāddaṇḍahastapuruṣeṇa dakṣiṇāṁ diśaṁ nīyamānaṁ dhyāyanniyatamuccāṭayati | prayogavidhicodita iti yathāvadāryanīladaṇḍayogavāṁścityaṅgāra-vālmīkamṛttikātuṣamahāmāṁsasādhyapādapāṁsubhiḥ pratikṛtiṁ kṛtvā śmaśānakarpaṭe narāsthilekhanyā viṣarudhiranīlītrikūṭāriṣṭapatrarasairviśvavajrasthāgnimaṇḍalasya madhye sādhyanāmavidarbhitaṁ mālāmantramālikhya pratikṛtihṛdaye prakṣipya bāhyatāmubhayakapālāntargatāṁ kṛtvā tasya ghātanāya kruddho vāmapādenākramya pāṣāṇāsthini svadalāni carvayanmadhyāhne'rdharātre vā'mukaṁ māraya hū phaḍiti codanānvitaṁ mantraṁ krodhavācā japet saptāhānmārayati | viṣāsyā iti aṣṭau nāgāḥ pūrvakathitāṣṭabāhucaturvaktra-mahābalayogavān pakvaśarāve nīlīrasenāṣṭārakhaḍgacakramadhyāṣṭadalakamalamadhye oṁ na na na na na na na na śūlapāṇinamarpaya śīghramiti vilikhyāpareṇa śarāveṇa saṁpuṭīkṛtya nīlasūtreṇa saṁveṣṭya śūlinīṁ nāśāṁ[gāṁ]śca hṛdbījenāvāhyasaṁpūjyājñāṁ datvā śarāvasaṁpuṭaṁ nāgādhiṣṭhānapuṣkariṇyādau mantrāvartanapūrvakaṁ prakṣipenniyataṁ nāgā varṣanti | siṁhārūḍhetyādi | acalakrodhayogavānyogī yakārajavāyumaṇḍalārūḍha-sikārajasiṁhasthapāśāṅkuśadharadevatayākṛṣyamāṇaṁ sādhyaṁ pādayoḥ patitaṁ cintayedākarṣayati | ākarṣayetsarvakanyāstviti | pūrvakrameṇaiva devatāyoge punarviśeṣa eveti | avidyāpuruṣamiti ḍākapañcakādanyatamaṁ saprajñaṁ vibhāvya | aṅkuśādiprayogeṇeti hṛdvījānnirgatapāśāṅkuśadharagaurīprayogeṇa | kanyāmiti vāyumaṇḍalārūḍhām | vajrāṅkuśaprayogata iti aṅkuśākāraṁ kṛtvetyarthaḥ | ākarṣaṇapadaṁ dhatta iti prakārāntareṇakarṣaṇaṁ kathayati | anantarameva kathitamiti neha prapañcitamiti bhāvaḥ | bāhuvidyagataṁ kṛtveti bhūrjapatrādāvaṣṭāracakramālikhya madhye sumbhanisumbhaṁ cakranemikāyāṁ sitātapatramantraṁ ārāsu yathāsthānamaṣṭānāṁ krodhānāṁ mantrālikhya vidyāṁ kṛtvā bāhau kaṇṭhe vā dhārayedityarthaḥ | 

caturthaḥ paṭalaḥ |

sarvajñamiti sarvajñam | buddhabimbamiti pañcākārābhisambodhikrameṇa niṣpannaṁ vajrasattvam | vajrasattvamiti śrīherukam | evamanyatrāpi draṣṭavyam | buddhaviśva(bimbaṁ)saṁbhūtānmaṇḍalāniti pañcavidhahetuvajradharasaṁbhūtānmāṇḍaleyānityarthaḥ | mantrāṇāmiti mantradevatānām | jñānapadamiti jñānasattvam | ātmasamānaṁ cihnabījāṅkitam | sattvajñānaprayogeṇeti jñānasattvasya samayamaṇḍale

p.7

praveśena | buddhabodhimiti ubhayoraikyaṁ kṣīranīrayoriva bhāvayet | svamantretyādi | yathā svabījapariṇāmena vajrādicihnānyavalokya sphuraṇasaharaṇaṁ kṛtvā devatānāmutpattiścintanīyeti bhāvaḥ | śabdamityādi praṇītāpraṇītamadhyabhedena trividham | rakṣāṁ samayamadhyasthamiti rakṣācakramadhyagatam | maṇḍalaṁ pañceti saṁhāramaṇḍalaṁ maṇḍalapañcakātmakam | pañcapañcātmaketyādi | ādarśādipañcajñānasvabhāvatayā pratyeka pañcātmakāḥ śrīherukādaya ityarthaḥ rajasyāpīti api śabdātsūtrasyāpi | tatra pañcaviṁśātibhedāḥ | śāśvatasya nīlapītaraktaharitasitāḥ, rūpasya sitanīlaraktaharitapītāḥ | nartteśvarasya sitapītanīlaharitaraktāḥ | aśvasya sitapītaraktanīlaharitāḥ | hevajrasya sitapītaraktaharitanīlā iti dakṣiṇāvartena | abhyantarapradeśavidhineti bhāvaḥ yasyaivetyādi yasyaiva hevajrādeḥ saṁhāramaṇḍalamadhye maṇḍalaṁ bhavati tasyaiva ca tatra nāyakatvamiti bhāva | athavā saṁhāramaṇḍalamiti mahāmaṇḍala-madhyavartipañcamaṇḍalam | aṣṭāṣṭakamadhyasthamiti aṣṭāvaṣṭau koṣṭhakā yasmin saṁhāra iti | aṣṭāṣṭakamaṣṭāṣṭakaṁ ca tanmahāmaṇḍalāpekṣayā madhyaṁ ca tadityaṣṭāṣṭakamadhyam, tena rūpeṇa sthitamityaṣṭāṣṭakamadhyastham | pañcaviṁśatsu punariti pañcaviśatyā rajobhirlakṣitam | dvārapālāniti dvārapālīḥ | aṅkaśamiti aṅkuśī, evamanyatrāpi | mīnarājaṁ veti rohita | gatāvapyuttametyādi pañcānāṁ gatīnāṁ madhye mānuṣī gatiruttamā, tatraiva bodhitrayaprāpaṇāditi bhāvaḥ | sā ceti tān gajādyān rogavān(?) | dadhāviti dakṣiṇakapālasthā rogāḥ | vāmakapālasthāni bhaiṣajyāni sarveṣāmiti bhāvaḥ | pañcamaḥ paṭalaḥ |

cittānusmṛtītyādi | sattvārthaṁ prati nirmāṇakāle sphuraṇasaharaṇakrameṇa hevajrādīnāmanusmaraṇa kartavyamiti bhāvaḥ | cittaratnamiti cittādavyatibhinnaṁ ratnasambhavam | mahācakramiti saṁhāramaṇḍalam | vajrasattvamiti hevajram | caturbhudreṇeti nirmāṇādicakracatuṣṭayena | evaṁ śāścatādīnāmapi | dveṣarājamityādi vibhāvayedityantenānusmṛtīnāṁ nirdeśa uktaḥ | spharaṇayogeneti mantrabindoḥ svakāyamedhena cihnameghena vā saṁhāraṁ ca samādiśediti tatraiva evamanyeṣvapi | cittākṣaramiti hevajrasya bījākṣaram | evamanyatrāpyakṣaraśabdena bījamevoktam | svacchamaṇḍalaṁ candramaṇḍalam | raktamaṇḍalaṁ sūryamaṇḍalam | dharmamaṇḍalaṁ sūryamaṇḍalam | karmamaṇḍalaṁ sūryamaṇḍalam | abhedyaminyādi | bhāvyamaṇḍale hevajrādīnāṁ śirasi vā vajrādicihnāni veditavyānīti kramaḥ | yojanakoṭivistāramityaprameyam | ākāśadhātumadhyasthamiti | hṛdbījādānīya puro deśe vyavasthiti: | koṇadevīprayogeṇeti koṇadevīsamīpatvenopacārāt | koṇadevīti gauryādidevībhirākarṣaṇādividhinā | adbaitamiti samayamaṇḍalena sahaikībhāvaḥ | buddhāgamamiti buddhāgamanacchalenaiveti vyājīkṛtya tiṣṭhantīti śeṣa | ata evāha - sapītyādi | buddhāhaṅkāramālambyeti buddharūpeṇātmānamadhimucya, dharmadhātuṁ yato bhāvayanti tato buddhā eveti samāsārthaḥ | cittaratnapracodanāditi cittaratnasya yathārthasaṁvedanādityarthaḥ | traidhātukamahārājyamiti sambhoganirmāṇa-kāyābhyāsata eva | mantrarājeneti mantrarāja ityupalakṣaṇam | devatābhirapīti veditavyam | ṣaṣṭhaḥ paṭalaḥ |

p.8

vajra iti dharmakāyasvabhāvatvādvajratulya yogotpattisamādhistha iti yogo devatāyogaḥ, tasyotpattistatra samādhirekāgratā tatra sthitaḥ | ātmayogamiti sādhakasyātmano devatāyogam | buddhālayaniṣpattāviti kūṭāgāraniṣpattau | pratimaṇḍalamākārapañcabhāvanam | candrasūryasabījacihna-sphuraṇasaṁharaṇadevatotpattīnāṁ bhāvanāmiti bhāvaḥ | tataḥ kimityāha - samantabhadrasadbhāvamiti pratimaṇḍalaṁ hetuvajradharaniṣpattiḥ | svādhidaivatasādhanaṁ pratimaṇḍalaṁ nāyakamāṇḍaleyānāṁ niṣpattiṁ prati hetubhūtam | ata evāha - maṇḍalānāṁ tathā nyāsamiti | ṣaḍaṅgaṁ darśayannāha - oṁ sarvatathāgatābhiṣeketyādi | caturbhūtātmamaṇḍalamiti pṛthivyādimaṇḍalam | buddhaṁ tasyoparīti bhrūcakrapariṇāmena vairocanaṁ dhyātvā | sphuratkūṭālayaṁ nyasediti yathopadeśaṁ sarvopamardena kūṭāgāraṁ bhāvayet | abhedyamityādi sugamam | vidyāvacanetyādi vidyāḥ pacābhiṣekāḥ | teṣāṁ vacanavajraṁ yasminsamādhau sa tathetyarthaḥ | kalaśābhiṣekamiti ācāryābhiṣekaḥ | yathā tanneti yathā tanneti yathā lakṣaṇajñānaṁ tathā lakṣyaṁ na bhavati viparītatvāditi | paramaṁ maṇḍalaṁ likhyeti ācāryasekasūcanam | samayaretavidhāneneti guhyābhiṣekasya sūcanam | homaṁ vā dhyānajaṁ kṛtveti prajñābhiṣekasya | āśvāsaṁ tu tadā sṛjediti caturthasya | tathā pañcaḍākasamāyuktairityādi gāthayā''cāryābhiṣekasūcanam | vajrabījaprayogeṇetyādi sarvatathāgatasamayabodhicittadravādutpattyātmānamadhipatirūpeṇālambya śiṣyaṁ ca vairocanarūpeṇa dhyātvā'bhiṣiñcediti śeṣaḥ | dhārayetyabhiṣekamantradhārayā uccāraṇenetyarthaḥ |

kulanāmayeti kulānurūpeṇa nāmneti bhāvaḥ |

idānīṁ guhyābhiṣekasūcanamāha - locanetyādinā | vajrānuttaramityādi | sevayā yadbhūtaṁ bodhicittaṁ tadanuttaratattvarūpamiti bhāvaḥ | etadevāha - anuttaramityādinā | nirāvaraṇetyādi amṛtatvena niṣpādya nirāvaraṇavajraṁ nirmalīkaraṇaṁ vastūnāṁ yasminsamādhau sa tathetyarthaḥ | vidhineti amṛtarūpatā niṣpādanena | vajrāmṛtāspada iti sevayābhedyarūpasya mokṣasyāspadībhūte | hetutāṁ gate satīti yāvat | vajraprāṇya(ṇā)ṅgasambhava iti māṁsaṁ samīhata iti yatheṣṭaṁ ceṣṭate | saptamaḥ paṭalaḥ |

sarvakṛtyeti | sarvaṁ kṛtyaṁ yeṣāṁ te sarvakṛtyāstathāgatāḥ teṣāmutthāpanāya samādhirityarthaḥ | oṁ sarvatathāgatetyādinā khecaryādīnāmadhiṣṭhānamantrānāha | kāyavākcittetyādi sugamam | mahāmudretyādi mahāmudrā devatādehastasya prayogaḥ svadehe samāropaṇam | tena kāyaṁ śodhayet | dhyānavajraṁ cittena devatākārasyānyasya vā | bhāvanam tena cittasya mantrajāpena vacanasyeti bhāvaḥ | mohavajretyādi sugamam | yadyapītyādi | virudhyatīti viruddham | tadyadyapīti | jī(ji)nānāmiti jinaiḥ | kuta etadevetyāha - saṁvṛtītyādi | cakraṁ maṇḍalacakram | yathā saṁvyavahāratastathā tacchodhanamapi vyavahārata eva | yasmāddharmateti dharmatayā rūpavibhāvanamātraṁ svarūpasaṁvedanamātraṁ nāparaṁ kiñcidastīti bhāvaḥ | dharmatā vastuneti paramārthato grāhyaṁ vā grāhakaṁ vā nāsti | bhūtavivekāditi bhūtasya dvayaśūnyasya vivekātparijñānāt | etadevāha sarvamityādinā | yasmātsarvalokaḥ pudgalādinā grāhakādirūpeṇa varjitaḥ | ato lokasya gatiryathābhūtapratītirna śaṅkayā cintayituṁ bālairyata evaṁ 

p.9

tasmāt | dharmatarūpairityādi dharmatārūpeṇa sarvameva viśuddhamityarthaḥ | dṛṣṭāntamāha - dagdhānāmityādinā, viṣamiva viṣasphoṭakādijanakaṁ bhaiṣajyam | tenārditatanorupahataśarīrasya | anyadviṣaṁ sākṣādviṣaśabdavācyam | kṣayamiti kṣayajñānam | vītarāgābhisambodhimityarthaḥ | vajrarāgaparijñānāditi rāgasya devatādyākāreṇa pariśodhanāccaturvaktrāniti | pūrvaṁ pītam | dakṣiṇaṁ nīlam | paścimaṁ raktam | vāmaṁ śuklam | caṇḍabījaṁ rājikā | na bodheraṅganā seti bodheraṅgaṁ sā naivetyarthaḥ | aṣṭamaḥ paṭalaḥ |

dhvaninigūḍha iti janānāṁ kalakalādirahite | kaupīnaṁ pītavastram | ratneti pañcaratnāni | auṣadhīti pañcauṣadhayaḥ | upalakṣaṇamidaṁ pañcavṛ(vrī)hayo'pi | oṁ devetyādi | svahṛdbījaṁ marīcisañcayena hevajrādidevatāṁ gauryādibhirmantrasahitābhirākṛṣya kalaśeṣu praveśya vaccā(badhvā) vaśīkṛtya, oṁ ityādimantramuccarediti bhāvaḥ | oṁ moharatyādayo mantrā locanādīnāṁ kalaśādhivāsane draṣṭavyāḥ | oṁ vajragaurītyādayastu gauryādīnāṁ mantradevatānāma(mā)karṣaṇādinimittam | punastenaivetyādi pratiṣṭhāsamaye sarvaṁ pūrvavatkartavyamiti bhāvaḥ |

idānīṁ cakṣurādyadhiṣṭhānādikaṁ pratiṣṭhitadevatānāṁ darśayitumāha - cakṣurādiṣvityādi | pūjādinārabheta kramādityuddeśaḥ | jñānapadaṁ jñānasattvam | buddhāniti pratiṣṭhitān | bodhicittavaramiti ḍākādirūpam | sarvabhāvetyādi herambavajretyantena stutiḥ | vajrācchaṭetyādi bāhubhyāṁ vajrabandhaṁ kṛtvā vajrasamāja jaḥ 3 iti mantreṇa tarjanyāṅkuśaṁ kṛtvā madhyājyeṣṭhābhyāmacchaṭāṁ datvā | vajrabhavanabhāvanā vajraṁ ca bhavanaṁ ca tayorbhāvanā vajrabhavanabhāvanā hūkārasahitācchaṭayā''dhārādheyamaṇḍalaṁ ru(dṛ)giti paśyedityarthaḥ | vajrākṣaraṁ yakāram vajramaṇḍalaṁ vāyumaṇḍalam | vajrarāśimagnimaṇḍalam | vajrapākamiti jvālanatāpanādikrameṇa yathāvannirmalīkaraṇaṁ dravyāṇām | vajrabuddhānpraveśyeti dharmodayādiṣvityadhyāhāraḥ | pañcaśūlanibandheneti svakuliśaṁ pañcaśūlavajrasūpeṇa niṣpādya prajñākamaladvāritena(?) vibandhaṁ kṛtvetyarthaḥ ākāśadhātumadhyagāniti vimukhībhūtān buddhānākāśe dṛṣṭvā mukhena prajñāpadmodare pātitān | vajrāṅguliprayogata iti vajrayamārirūpāṣṭakīlakaprayogeṇa | raktāmiti sattvārthapratyanuraktam | devatādehaṁ mahāmudrāśabdaṁ bodhyam |

vīkṣyeti paśyet | vīryārādhanacetaseti vīryapūrvakenārādhanāśayena | navamaḥ paṭalaḥ |

vajramudrāmiti cakrīkuṇḍalādikām | cakṣurvajreṇeti aśaktāvyāhatarūpeṇa cakṣuṣā |  sarvasattvamahācittamiti ṣaṣṭhyarthe prathamā | daśamaḥ paṭalaḥ |

abhiṣekaṁ samārabhediti vairocanādisitadevatāyogayuktaḥ sitāmṛtakalaśasahitadevatābhiḥ sādhyaṁ svahṛdvāruṇamaṇḍalagataṁ prajñākamalagatavāruṇamaṇḍalasthaṁ vābhihatavānarākāravyādhimabhiṣicya sitadevatāparamāṇumayaṁ paśyediti | puṣṭacitteneti atīvasphītamanasā, vajrasūryayogavānprāgvanmāhendramaṇḍalagataṁ sādhyaṁ dhyātvā pītakalaśāmṛtairabhiṣicya pītadevatāmayaparamāṇuṁ ca dhyātvā nānāratnavṛṣṭiṁ tadgṛhe paśyediti | kanyāmākṛṣya bhuñjayedrāgacittena vajradharmayogī yathāvadākṛṣya raktakalaśai -

p.10

rabhiṣecayitvā sādhyāṁ vaśīkṛtya samīhitaṁ sampādayediti | dṛṣṭacitteneti krūracetasā nīladevatā-yogena sādhyopari vahnivṛṣṭiṁ kārayitvā māraṇaṁ kuryāt | ekādaśaḥ paṭalaḥ |

iti vādhuneriti (?) | kimuktavāniti praśne saṁgītikāra āhetyādi | tadeva darśayati | girītyādi | bodhicittāśrayamiti pāramārthikabodhicittabhāvanāṁ śūnyatābhāvanāṁ kuryādityarthaḥ | krodhayogeneti krodhāhaṅkāreṇa | amṛtayogeneti na mriyanta ityamṛtā vajrahūkārādayasteṣāṁ yogo madhye nāyakīkaraṇaṁ tenetyarthaḥ | athavāmṛtayogo'mṛtakuṇḍalispharaṇaṁ tena vidhnānutsārayediti sambandhaḥ | ākāśadhātumadhyasthamiti dharmodayamadhyastham | vajramaṇḍalaṁ vāyumaṇḍalam | raśmimaṇḍalam agnimaṇḍalam | pañcajñānasamudbhūtamiti pañcajñānasvabhāvenotpannam | sattvabimbamiti vajrasattvaśarīram | kasmādudbhūtamityāha - vajrasattvasamudbhūtamiti | vajraṁ cihnam, sattvaṁ bījam, tābhyāmutpannamityarthaḥ | ḍākamaṇḍala iti | ḍāka iva ḍāko nairātmā, tasya maṇḍale | dvādaśaḥ paṭalaḥ |

svātmanīti svaśarīrātsakāśāt | ātmīyamiti ātmana ātmana idamityātmīyaṁ pratyekāmityarthaṁḥ | āpeduriti utpāditavantaḥ | trayodaśaḥ paṭalaḥ |

bhadracaritamiti bhadrāṇāṁ guḍikādisiddhā(ddhī)nāṁ caritaṁ ceṣṭitaṁ sādhanopāyamiti yāvat | vajrasyeti hevajrasya | pañcagandhamiti pañcāmṛtāni pañcadravyam | pañcapradīpāstriloha-veṣṭitamiti | suvarṇarajatatāmrāṇāṁ tribhiḥ patrairveṣṭitaṁ kṛtvā mukhe prakṣipediti śeṣaḥ | rūpamāsthāya vajrasyeti ca vartate | sūryavidyādhara iti vajrasūryāhaṅkāreṇaiva | pañcamāṁsasamāyuktamiti pañcapradīpa-sahitam | nandagopaḥ prāṇiviśeṣaḥ | aśvavidyādhara iti paramāśvāhaṅkāreṇa | lokanāthamiti padmanarteśvaram| nāgarāja iti dvivadanasarparājasya | añjanavidyādhara iti cakṣuṣorañjanena | bījaṁ retaḥ | śārdūletyādi vyāghracarmatailena manaḥśilābījābhyāṁ sārddhaṁ pādadvayaṁ mrakṣayitvā vairocanayogī pādalepena siddho bhavatītyarthaḥ | anaṅgamaṇḍaletyādi ayamatra samudāyārthaḥ | indraśailaguhāmadhye vajrānaṅkaṁ(ṅgaṁ) nāyakaṁ rakṣācakrākhyamaṇḍalaṁ rajobhirvartayitvā svapañca tanmadhyasthitanāyakatvenātmānamadhimucyādhaḥ - sthitasumbharājasya | oṁ sumbhetyādi mantreṇājñāṁ dadyāt | sumbho'pi svasthāne dvitīyaṁ nirmāṇena sumbhamavasthāpya pātāle praviśya pātālakanyāṁ samākṛṣya sādhakasya samarpayatīti trisandhyaṁ saptāhaṁ yāvadbhāvayannabhimataṁ sādhayediti | āḍradeśa ityādi | atrāpi pūrvaka eva prayogaḥ | vajrasattva ityādi | anena siddhisādhanaṁ pratidevatāntarabhāvanāṁ darśayati | preṣitasumbharājasya svarūpaṁ darśayitumāha - sumbharājasyetyādi | vajrakoṣamiti vajramusalam | phaṭkāramantracodanāditi phaṭkāraviśiṣṭa oṁ sumbhetyādimantreṇa codayedityarthaḥ | phuḥkāramantretyādi pāṭhe'śvarājasya yanmantraṁ 

p.11

vajrapātālakasya tvityāgamādaśvarājamantreṇaiva | śūnyeṣu sarvadharmeṣviti bhaiṣajyādiṣu | sarvabhūtānāmiti prāṇinām | sarvadharmeti nīlapītādīnām | atra yathā tatheti padadvayamadhyāhāryam |

idānīṁ guhyapūjāmāha- cāruvaktrāmityādinā | vajrāṅguliḥ karihastādiḥ | vajrabhuvanam dharmodayaṁ cittavajram | vajrajihveneti vajrāṅkajihvayā | sukhāvatyāṁ dharmodaye | vajrasattvaṁ kuliśam | haredityabhyavaharet | puṣpasamāyuktamiti puṣpasambhavayogyam | raktapadmeneti sevayā | raktasahitapadmeneti padmamātreṇa | pañcagandhaprayogeṇeti pañcāmṛtabhakṣaṇena dhvajakarpūraṁ pūjayeti | ekasyaiva bodhicittasya bhakṣaṇena vā | duṣṭānāṁ nigrahopāyaṁ vaktumāha - triratnamityādi | vajrātmā sahāhvayediti vajrātmā yogī, samāhvayetsādhyamānayet | nisumbhayediti  mārayet | vajriṇo bhuvanaṁ vrajediti visaṁvāditaḥ sādhyo yathāvadbhāvanāprabhāvādakṣobhyalokadhātāvupapadyata ityarthaḥ | labdhasāmarthyasya yoginaḥ prabhāvaṁ darśayitvā'parasya vyāpāramāha - aśaktāvityādinā | ayamatrārthaḥ | yadā yogilabdhasāmarthyo na bhavati tadā tathāgateṣu śrāvayitvā sādhyamaṅkuśādikaṁ ca piṣṭakena samāracayya teṣāṁ buddhānāmagrataḥ sādhyamaṅkuśādibhirghaṭitaistārayediti | vajriṇo bhuvanaṁ vrajediti atrāpi yojanīyam | vajramaṇḍalamadhyasthamiti rakṣācakramadhyastham | vajrasūryaṁ sūryamaṇḍalam | hṛditi kamalakuliśamadhye anāhataṁ hūkāraḥ | vakreṇa nairātmyaḍākinīmiti vajropalakṣitām | nairātmyāṁ bodhicodita iti ubhayo randhrayorantaḥ | abhilāṣakamiti abhilāṣaviṣayatvāddharmodayam | anātmeti parasya | ātmeti ātmanaśca | na vedanamiti sukhamātrasyaiva vedanādyatheti śeṣaḥ | ante madhye | svayamityādinā bhāvanāphalaṁ darśayati | pañcāvaraṇavarjitamiti pañcabhirni(rnī)varaṇaiḥ kāmacchandavyāpāda-styānamiddhakaukṛtyavicikitsālakṣaṇai rahitam | saṁskṛtatvairna bādhyata iti saṁskṛtarūpatayā na bādhyate'saṁskṛtarūpaherukasvabhāvatvādasya dehasyetyarthaḥ | vibuddhyatāmiti prakaṭatām | bhāvanā na ca bhāvaneti yā devatā bhāvanā sā bhāvanā na kāryā devatākāraniṣpattau kiṁ tayeti bhāvaḥ | visadṛśena kāraṇeneti ākāraśūnyena | nirākārā bodhiriti nirākāraiva | api tu nirākārapi, tāmeva darśayati bhāvo'hamityādinā | gambhīreti śūnyatārūpeṇa | udāreti lakṣaṇādyalaṅkṛtena rūpeṇa | anāhatamiti haṅkāraḥ | sukhaduḥkhasvabhāvakaṁ vyāpitvāt | muccuṭīti sarvāṅgulisaṁkocātsiṁhakarṇitarjanīmadhyāsaṁkocāt | śāyako bāṇaḥ | vakṣyavistaratāmiti āṭopenātīvasphītatvam | cakṣuriti cakṣuśca | kāminī priyaṅguḥ | kaccoraṁ (karcūraḥ) śaṭī | keśaśabdo bālakaḥ | bolako gandharasaḥ | śālijaṁ khaṭtāsaḥ | sarvathā haṭhasādhana iti haṭhasādhane sarvaireva gandhaviśeṣairbhūyo deya ityarthaḥ | sarve te iti taiḥ sarvaiḥ | sa saṁbhrameti sādaram | vilāsāgre iti 

p.12

savilāsaṁ salīlāgrānuvartanaṁ purāgamanaṁ salīlam | padamaṣṭasviti aṣṭapadāni yāvat | netrahasteti hastaṁ parāvṛtya tarjanīmadhyamābhyāṁ patākāvatkarṇopari dhāraṇāt | śroṇīhasteti patākayā pādena | pradakṣiṇamava(pa)savyeneti vāmāvartena bhramaṇam | caityamiti adhomukhavāmakarastha[ḥ] dakṣiṇastathāṅguṣṭhamuṣṭiḥ | vajrasattveneti hūkāreṇa | padmavajrasya bhāvanā kamalakuliśayorniṣpattiḥ | tasya nāsāsvarāgreṇeti tasya kamalasya nāsā kiñjalkaḥ āḥkāreṇa | praṇavairiti oṁkāreṇa | cintāmaṇiḥ kuliśamaṇiḥ | caturdaśaḥ paṭalaḥ |

prasūtakālavat svayamiti prasavapīḍāpīḍitānāṁ duḥkhaśāntaye svayaṁ prasavakāle sthitāmivetyarthaḥ | padmākāṅkṣamiti prākṛtapadmaspṛhām(ham) | niveśya vajriṇam praveśya kuliśam | sambuddhameva ceti sambuddhaiḥ svīkṛtatvātpuṣpābhiṣekaḥ sambuddha iti | mudrābandhaṁ vivarjayedityādi | etaccotpannakramayogināmuktam | anācāryamiti agurum | saṁskāraṁ samādiśediti mohavimokṣeṇa | 

pañcadaśaḥ paṭalaḥ |

|| ḍākinīvajrapañjaraṭippaṇiḥ(ṇī) samāptā ||

vidhāya ḍākinīvajrapañjarasya suṭippaṇim(ṇīm) |

yatpuṇyamarjitaṁ tena janaḥ sarvostu vajradhṛk ||