• Home
• Canon Text
• Romanized
• śāstrapiṭaka
• stotra
• śākyamuni
• Viśeṣastava

Viśeṣastava

Technical Details

viśeṣastava

namo buddhāya|

śāstṝn anyān samutsṛjya

tvām ahaṁ śaraṇaṁ gataḥ|

bhagavaṁs tatra ko hetur

nirdoṣo guṇavān asi|| 1 [1]||

doṣabhakto 'thavā loko

doṣān vā guṇato gataḥ|

guṇagrahaṇamando vā

yenānyāñ śaraṇaṁ gataḥ || 2 [2]||

vāsudeveśvarādīnāṁ

harṣāt tadbhaktibhir janaiḥ|

ye guṇāḥ parikīrtyante

doṣās te tava śāsane ||3 [3]||

rudreṇa tripuraṁ dagdhaṁ

kruddhenaikeṣuṇā kila|

krodhāgnir eva nirdagdhas

tvayā jñānamaheṣuṇā ||4 [4]||

durdagdhena hi kāmena

punar ākarṣito haraḥ|

tvajjñānāgnau hutaḥ kāmaḥ

samūlo vilayaṁ gataḥ||5 [5]||

tilottamāyāṁ jātāsthaḥ

śūlī jātaś caturmukhaḥ|

mārakanyāvilāsais te

romāgram api no 'ñcitam||6 [6]||

(1)

cakravākān api jayaty

aṅgena vanitāṁ vahan|

śaṁkaro 'śaṁkareṇa tvaṁ

naiva kā mena mohitaḥ|| 7 [7]||

na tan mārabalaṁ jetum

alaṁ cakritriśūlinau|

vinā cakratriśūlābhyāṁ

yan maitryastreṇa te jitam||8 [8]||

nīlakaṇṭhīkṛtaḥ śarvo

jarābāṇair hato hariḥ|

sopakramau tu tau devau

tvaṁ nātha nirupakramaḥ|| 9 [9]||

vāmanaṁ rūpam āsthāya

hariṇā māyayā baliḥ|

vañcitas tvaṁ tu māyājño

na ca vañcayase parān|| 10 [10]||

taiḥ paṅgugativad dṛṣṭaṁ

viṣṇos trailokyalaṅghanam|

dṛṣṭaṁ yair adbhutaṁ nātha

tvadṛddhīnāṁ vijṛmbhitam||11 [11]||

kumāraḥ sahitaḥ ṣaṣṭhyā

brahmacaryaṁ carann api|

tvayā tu maithunāḥ sapta-

saṁyogād bhasmasāt kṛtāḥ||12 [12]||

sraṣṭāro hi vayaṁ loka-

syoktaṁ brahmādibhiḥ kila|

karmajās te 'pi lokaś ca

tvayoktaṁ tattvadarśinā||13 [13]||

(2)

ahalyādarśanād vajrī

kāmena kila mohitaḥ|

vīra dārās tvayā tyaktvā

kāma eva vimohitaḥ||14 [14]||

somaḥ kavalatāṁ yāti

vivaśo rāhuhastinaḥ|

tan nāsti bhūtaṁ yasya tvaṁ

vivaśo vaśam āpnuyāḥ|15 [15]||

nṛpā rāmāmbarīṣādyā

vanebhyaḥ punar āgatāḥ|

vivekāmṛtatṛptas tvaṁ

punaḥ sugata nāgataḥ||16 [16]||

ālabhyāḥ paśavo yajñe

prāhuḥ svargaṁ jigīṣavaḥ|

pipīlakasyāpi vadho

nānujñātas tvayānagha|| 17 [17]||

pramadārthī gato rāmaḥ

pāraṁ kila mahodadheḥ|

ṣaṣtiṁ ca strīsahasrāṇi

tvaṁ vihāyāśramaṁ gataḥ|| 18 [33]||

pareṣāṁ jīvitājyena

svārtham anyair makhe hutam|

parārthaṁ tu tvayaikena

svajīvāhutayo hutāḥ|| 19 [18]||

ṛṣibhir bahavo dagdhāḥ

kruddhaiḥ śāpāgnibhir janāḥ|

tvayā jñānagninā dagdhā

janānāṁ janmahe tavah|| 20 [19]||

(3)

ṛṣīṇāṁ tapasaḥ siddhiḥ

śāpasiddhyānumīyate|

tava nātha tapaḥsiddhiḥ

kṛpāsiddhyānumīyate||21 [20]||

ṛṣibhiḥ pātitaṁ liṅgaṁ

śambhoḥ śāpena kāminaḥ|

tvayā mūlam anarthānāṁ

kāma eva nipātitaḥ|| 22 [21]||

bahutvāt smṛtivaikalyāt

pūrvottaraparāhatam|

śrūyate vyāsavacanaṁ

sarvatra na ca te muneḥ|| 23 [19]||

prāyaḥ paroktāny uktāni

yāni dvaipāyanādibhiḥ|

tvayāsādhāraṇo dharmaḥ

svayaṁ jñātvā prakāśitaḥ|| 24 [22]||

vivikteṣv eva kathyante

vedās tīrthyavacāṁsi ca|

āghoṣya tava saiṁhena

dharmo nādena kathyate|| 25 [23]||

dṛṣṭatattvo 'pi sāṁkhyānāṁ

bhāradvājo vasantayā|

saṁgataḥ saṁgatā naiva

strībhiḥ śiṣyās tava prabho||26 [24]||

viśiṣṭe deyam ity evam

kapilaḥ prāha netare|

śvabhyo 'pi nātha dātavyaṁ

kāruṇyād bhāṣitaṁ tvayā|| 27 [25]||

(4)

śarīratāpair icchanti 

nirgranthā granthiśātanam|

tvaṁ punar mānasais tāpair

granthiśātanam icchasi|| 28 [26]||

anapekṣyaiva bhāvānāṁ

siddhim icchanti tārkikāḥ|

na kiṁ cid anapekṣyāstīty

uktaṁ vācaspate tvayā||29 [27]||

mokṣaṁ kila gataḥ prāhuḥ

śuko bhittvā divākaram|

tvaṁ tu prāptaś ca nirvāṇaṁ

na gataś cāsi kutra cit|| 30 [28]||

mokṣam anyena janakaḥ

śuko 'nyena pathā gataḥ|

tvaṁ tu yena pathā yātaḥ

śiṣyās tenaiva te gatāḥ|| 31 [29]||

ṣoḍaśa strīsahasrāṇi

viṣṇor āsīt parigrahaḥ|

tvaṁ tu lokottamaḥ śāstā

nirmano niḥparigrahaḥ || 32 [30]||

saṁraktaḥ kāśisundaryāṁ

vyāso vikṛtim āgataḥ|

gṛhasaṁstho 'py anāryais tvam

indriyārthair na mohitaḥ|| 33 [31]||

kāmārto vikalībhūto

vanitāpādatāḍitaḥ|

vyāso na punar eva tvaṁ

gṛhibhūto 'pi kampitaḥ||  34 [32]||

(5)

karṇaduryodhanādīnāṁ

hariṇā cintito vadhaḥ|

asavo 'pi tvayā tyaktāḥ

sattvānāṁ hitakāmyayā|| 35 [34]||

viṣṇunā kapaṭaṁ kṛtvā

yā hṛtā vikramais tribhiḥ|

sā kṣitis tṛṇavat tyaktā

bhavatā nirmumukṣuṇā||  36 [35]||

kṛtvā niḥkṣattriyaṁ lokaṁ

prāṇakṣayakaraiḥ śaraiḥ|

yad yaśaḥ prāptavān rāmaḥ

śāstre tad ayaśas tava||  37 [36]||

yasyāḥ kṛte na saṁgrāmaḥ

kṛtaḥ kauravapāṇḍavaiḥ|

tāṁ latām iva savyāḍāṁ

śriyaṁ tyāktvāsi nirgataḥ|| 38 [37]||

devadāruvane śaṁbhor

yad yogīśvaraceṣṭitam|

tvādīyaṁ śāsanaṁ prāpya

tad ajñānaviceṣṭitam|| 39 [38]||

dvijair adyāpi maghavān

ahalyāṁ pari gīyate|

tvayāgraphalalābhena

śakrasyodghoṣitaṁ yaśaḥ || 40 [39]||

dehād dehāntaraṁ yāti

jīvaḥ kila nirañjanaḥ|

na śarīrāt pṛthagbhūto

jīvo 'sti kathitaṁ tvayā||  41 [52]||

(6)

svo mātulaḥ kumāreṇa

śaktyā bhinno 'bhigīyate|

kleśajālaṁ tvayā vīra

prajñāśaktyā vidāritam||  42 [67]||

svam apy antaḥpuraṁ naiva

paritrātaṁ hi viṣṇunā|

trāṇāya sarvasattvānāṁ

tvaṁ mune nityam udyataḥ||43 [68]||

jarāsandhabhayaṁ jñātvā

mathurāṁ tyaktavān hariḥ|

sattvo naivāsty asau kaś cid

bibhiyās tvaṁ yato mune||44 [69]||

anayād vilayaṁ yātā

vāsudevasya bāndhavāḥ|

tvayā tu bāndhavāḥ sarve

saṁsārāt parimocitāḥ|| 45 [70]||

kṛṣṇo hi kṛṣṇayavana-

trāsārto 'dhaḥ praviṣṭavān|

khaṭvāyā mucukundasya

nirbhīs tvaṁ sarvataḥ prabho|| 46 [40]||

prajāpatir duhitaraṁ

svām akāmayata śrutiḥ|

akalmaṣaṁ brahmacaryaṁ

śiṣyāṇām api te mune|| 47 [41]||

dānagrahaṇavat proktā

saṁkrāntiḥ puṇyapāpayoḥ|

dvijais tvayoktam evaṁ hi

kṛtanāśo 'kṛtāgamaḥ|| 48 [42]||

(7)

cetanālakṣaṇo 'stv ātmā

kāpilaiḥ parikalpyate|

evaṁ hi tasya nityatvam

ātmanaḥ kathitaṁ tvayā||49 [43]||

jñānād anyo vibhuś cātmā

kaṇādaḥ parigītavān|

tvayoktam evam anyo 'sau

kāṣṭhatulyaḥ prasajyate|| 50 [44]||

saṁkocī ca vikāsī ca

jīvo dehapramāṇavān|

prāha nagnaḥ pradeśitvāt

tasyoktā te vināśitā 51 [45]||

puruṣaḥ kāraṇaṁ nityaṁ

jagataḥ kalpyate dvijaiḥ|

nityaṁ ca kāraṇaṁ ceti

tvayoktaṁ nāsti kiṁ cana||52 [46]||

ṣaṣṭiṁ putrasahasrāṇi

sagarasya mahātmanaḥ|

dṛṣṭyā dadāha kapilas

tatrāpi karuṇā tava||53 [47]||

pradhānāj jagad utpannaṁ

kapilaḥ prāha tattvavit|

karmakleśodbhavaṁ janma

jagataḥ kathitaṁ tvayā||54 [48]||

mokṣe 'pi kapilādīnām

ātmano bhavahetavaḥ|

tvaṁ tu śāntiṁ gataḥ saṁkhyāṁ

naiṣi śānta ivānalaḥ|| 55 [49]||

(8)

kaiś cit tīrthakarair mokṣo

gatimān ity udāhṛtaḥ|

gatir yatra sa saṁsāras

tvayā jñātvā prakāśitaḥ|| 56 [50]||

ārāmādyāḥ samārambhā

nagnānāṁ pāpahetavaḥ|

ta eva khalu sarvajña

tvayoktāḥ puṇyahetavaḥ|| 57 [51]||

śiśupālasya saṁgrāme

jīvaḥ kṛṣṇena ghātitaḥ|

na śarīrāt pṛthagbhūto

jīvo 'stīty uditaṁ tvayā|| 58 [deest]||

krodhān mṛtasya saṁgrāme

vyāsenoktā śubhā gatiḥ|

tadavasthena cittena

tvayoktā nātha durgatiḥ|| 59 [53]||

kīrtanāt pāṇḍuputrāṇāṁ

puṇyam uktaṁ pṛthak pṛthak|

agamyāṁ ye'bhigacchanti

nindyās te tava śāsane|| 60 [54]||

matāni paratīrthyānāṁ

vimṛśāmi yathā yathā|

tathā tathā me tvayy eva

nāthā cittaṁ prasīdati|| 61 [71]||

ity asarvajñasiddhānte

doṣavigrāhitāśayāḥ|

nirdoṣam api śāstāraṁ

tvāṁ na paśyanty abuddhayaḥ|| 62 [72]||

(9)

loko 'bravīd amī śākyā

vedadevadvijadviṣaḥ|

svakam evāparādhaṁ tu

lokaḥ kiṁ nāvabudhyate|| 63 [73]||

surendropendrarudrādyā

dhārayanti sadāyudham|

bhayād vā bhīṣaṇārthaṁ vā

nirbhīs tvaṁ na ca bhīṣaṇaḥ|| 64 [55]||

na bhīṣayasi kaṁ cit tvaṁ

na ca kaiś cid vibhīṣitaḥ|

nyastaśastras tvam eko hi

tenāsi jagato 'dhikaḥ|| 65 [56]||

vedādivacanaṁ prāyaḥ

pūrvottaraparāhatam|

vaktuḥ saṁkleśatāṁ vakti

vacaḥ sarvajñatāṁ tava 66 [57]||

pūrvāparaṁ virodhīni

śāstrāṇy anyāni prāyaśaḥ|

ādimadhyāvasāne tu

tava vākalmaṣaṁ matam|| 67 [58]||

na śūdrāya matiṁ dadyād

ity uktaṁ vedapāragaiḥ|

caṇḍālebhyo 'pi kāruṇyāt

saddharmo deśitas tvayā|| 68 [59]||

drumaṁ bhadraṁ vinirmucya

durvanaṁ kaḥ samācaret|

tvāṁ vītarāgam āsādya

ko 'nyāñ śāstṝn named budhaḥ|| 69 [60]||

(10)

viṣayān api bhuñjānā

jñānān mucyanti kāpilāḥ|

saṁkliṣṭasya kuto mokṣas

tvayoktaṁ vītakalmaṣa|| 70 [61]||

anyaśāstreṣu tan noktaṁ

yad uktaṁ bhagavaṁs tvayā|

kṛtvā tu puṇyasaṁbhāraḥ

sattvebhyaḥ pariṇāmyate|| 71 [62]||

devāyatanayajñeṣu

kṛtvā bhūtābhimardanam|

laukikā dharmam icchanti

tac chāstre garhitaṁ tvayā|| 72 [63]||

dharma eva kutas tatra

yatra prāṇivadho dhruvam|

svakair api tvayā prāṇaiḥ

sattvāḥ saṁrakṣitā vibho|| 73 [64]||

yatra satyam ahiṁsā ca

brahmacaryaṁ damo dayā|

śākyarājakulodbhūta

sa dharmas tava saṁmataḥ|| 74 [65]||

ātatāyinam āyāntam

api vedāntagaṁ raṇe|

uktaṁ loke tvayāpy uktaṁ

kāruṇyaṁ vadhakeṣv api|| 75 [66]||

yataḥ sukhaṁ sukhenaiva

labhyate tava śāsane|

atas te vādiśārdūla

jano 'yaṁ ramate mate|| 76 [74]||

(11)

bhūtān prabhāṣamāṇasya

vidhinānena te guṇān|

yat puṇyam asti me tena

jagad astu tvāyā samam|| 77 [75]||

viśeṣastavam uccārya

yan mayāsāditaṁ śubham|

tenāyaṁ nikhilo loko

bhūyād bodhiparāyaṇaḥ|| 78 [76]||

viśeṣastavaḥ samāptaḥ||

bhaṭṭarādhasvāminaḥ|| ||

(12)