• Home
• Canon Text
• 38 kṣānyavadānam

38 kṣānyavadānam

Technical Details

38. kṣānyavadānam |



te jayanti dhṛtiśīlinaḥ paraṃ

nirvikārarucisūcitādbhutāḥ |

śeṣavat pṛthulabhāranirvyathāḥ

ye vahanti sukṛtakṣamāḥ kṣamām || 1 ||



purā purā puṇyaviparyayeṇa

ripuḥ prajānāṃ janitaprakampaḥ |

udunbanāmā nibiḍopatāpai-

ryakṣa kṣayāyaiva kṛtakṣaṇo'bhūt ||2 ||



akālakālaṃ tamanāthabandhu-

rlokānukampī bhagavān prasahya |

śikṣopadeśaṃ śaraṇaṃ prapannaṃ

śamābhidhāyī vinaye nyayuṅkta || 3 ||



tasmin praśānte bhuvanopatāpe

draṣṭuṃ prahṛṣṭaḥ sugataṃ sametya |

saṃcāriṇaṃ nākapatiḥ praṇamya

tatkālajātasmitamityuvāca ||4 ||



kasmādakasmāt smitacandralekhā

mukhāmbuje bhāti tavādbhuteyam |

akāraṇaṃ sattvasudhāsamudrā

na lokasāmānyatayām hasanti || 5 ||



śrutveti vākyaṃ tridaśeśvarasya tat

taṃ sarvadarśī bhagavān babhāṣe |

asmin pradeśe nijapūrvavṛttaṃ

smṛtvā smtaṃ jātamidaṃ mamendraṃ || 6 ||



purā muniḥ kṣāniratirvane'smi-

nnuvāsa nirvāsitaroṣadoṣaḥ |

yo'bhūdbhuvo rāgarajaḥsvabhāve

vidveṣavānindurivāravinde || 7 ||



athottarāśādhipatirvasante

vanāntarālokanakautukena |

sāntaḥpuraḥ kelisukhāya kāmī

tadāśramopāntamahīmavāpa ||8 ||



rāgī kalirnāma sa bhūmipālaḥ

pādaprahārairvadanāsavaiśca |

lebhe vilāseṣu nitambinīnā-

maśokaśobhāṃ bakulaśriyaṃ ca || 9 ||



diśastapolopapṛthuprakopa-

bhrūbhaṅgavṛndairiva tāpasānām |

tatra bhramadbhirbhramarairbabhūvuḥ

kāmāgnidhūmairiva sāndhakārāh || 10 ||



līlāvilolāḥ pavanākulālī -

stanāvanamrāḥ stabakā latānām |

raktādharāḥ pāṭalapallavānām

prāpurvilāsaṃ lalanā latānām || 11 ||



rājāṅganāḥ kautukavibhrameṇa

vane carantyastamṛṣiṃ vilokya |

acañcaladhyānasamādhisaktaṃ

vimuktarāgaṃ parivārya tasthuḥ || 12 ||



taddeśamabhyetya nareśvaro'tha

dṛṣṭvā vabhūbhiḥ parivāritaṃ tam |

īrṣyāprakopānaladurnirīkṣyaḥ

ciccheda tasyāśu sa pāṇipādam || 13 ||



chinnāṅgavargo'pi sa nirvikāra-

ścukopa bhūpāya na nāma dhīraḥ |

nyavārayat krūrataraṃ ca tasmai

gandharvayakṣoragadevasaṃgham || 14 ||



tataḥ prayāte nṛpatau puraṃ svāṃ

sametya sarve munayo vanebhyaḥ |

taṃ tatra kṛtāvayavaṃ vilokya

kṣāntā api krodhadhutā babhūvuḥ || 15 ||



śāpapradānābhimukhān nivārya

kṣantavyamityeva sa tānuvāca |

kṣāmāsamāliṅgitamānasānām

kopakriyābhiḥ kriyate na saṅgaḥ || 16 ||



vikāravego'pi na pāṇipāda-

cchede mamābhūd yadi vītamanyoḥ |

satyena tenākṣatadeha eva

syāmityavādīt sa punaḥ prasādī || 17 ||



tataḥ kṣaṇāt saṃgatapāṇipādaṃ

rūḍhavraṇaṃ pretya sadodayena |

apūjayat kṣāntiguṇaṃ stavena

taṃ devatā sattvasitaiśca puṣpaiḥ || 18 ||



rājāpi tatkilbiṣakālakūṭa-

visphoṭasaṃghaṭṭavinaṣṭaceṣṭaḥ |

pūrotkaṭāvartavivartamānaḥ

saṃvartapākaṃ narakaṃ jagāma || 19 ||



yo'bhūtpurā kṣāntiratirmaharṣiḥ

so'haṃ kaliryaśca sa devadattaḥ |

atītavṛttasmaraṇena śakra

nākāraṇaṃ jātamidaṃ smitaṃ me || 20 ||



iti bhagavataḥ śrutvā vākyaṃ sa vismayamānasaḥ

pramadavikacavyaktotsāhā vahannayanāvalīḥ |

taraṇikiraṇasparśeneva sphuṭaḥ kamalākara-

stridaśavasatiṃ prītaḥ prāyāt patistridivaikasām || 21 ||



iti kṣemendraviracitāyāṃ bodhisattvāvadānakalpalatāyāṃ

kṣāntyavadānamaṣṭatriṃśaḥ pallavaḥ ||